Āhuatanga Ako

Ko te wāhanga tuarima o Te Aho Matua ko Āhuatanga Ako e whakamārama ana i te tūhonotanga o tēnei mea te ako. Me Māori te tūāhuatanga, me ao whānui hoki te tūāhuatanga. Ko te taiao ako mauri tau e tākaitia ana ki te aroha me te wairua poipoi he mea nui hei whai mā ngā kura. Me ngākau māhaki.

Tamariki wāwahi tahā, aratakina ki te mātāpuna

0 te mōhio, o te ora, o te maungarongo

Whāia te iti kahurangi ki te tūohu koe

Me he maunga teitei

Āhuatanga Ako

5.1 Ko ngā āhuatanga ako katoa he mea mahi i roto i te koanga ngākau, me te whakaihiihi hinengaro.

5.2 Ko te tino painga o te karakia he mea whakatau i te wairua, whakawātea i te whatumanawa me te hinengaro, whakarata i te ngākau, whakataka i ngā raru, kia ngawari ai te whakauru atu ki te mahi kua whakaritea hei mahi.

5.3 He mea whakaihihi i te tamaiti te noho o te pakeke ki tona taha hei toko mona i roto i āna mahi. Heoi anō, ko te awhi ko te tautoko i a ia. Engari kia kaua e riro mā te pakeke e mahi te mahi ā te tamaiti.

5.4 He mea nui te noho wahangū me te whakarongo mō ngā tamariki. Mā te mau o tēnei tūāhua e rongo ai ngā tamariki ki te hohonutanga o te kōrero.

5.5 He mea tāpiri atu ki te whakarongo, ko te titiro, ko te rāweke, ko te makamaka pātai, ko te whitiwhiti kōrero, ko te āta whakaaro, hei whakauru i te mātau me te aroā.

5.6 Ko ngā kaumātua ngā kaipupuri o ngā tikanga Māori, ko rātou hoki ngā pūkōrero. He mea nui tērā kia piri mai rātou ki te kura, ki ngā tamariki hoki hei kaiako, hei kaiārahi.

5.7 He mea nui tērā te manaaki tangata. Kia kite ngā tamariki i te āhua o te manaaki, i tōna kāinga, i te kura, i te marae. Ā tōna wa kia tū rātou ki te āwhina i ngā mahi manaaki.

5.8 Ko roto i tona ake hunuku te timatanga o te whanaungatanga o te tamaiti, ara, ki ōna tungane/ tuahine, tuakana/teina. Anō, kei roto i tōna hunuku tōna rongo ki ngā tikanga tika e pā ana ki ngā pakeke me ngā kōhungahunga. Me haere anō hoki ēnei tūāhua i roto i te kura. Kia mohio ai ngā tamariki taipakeke ki te tiaki i ngā kōhungahunga, kia whakarongo hoki ngā kōhungahunga ki ngā tamariki taipakeke.

5.9 Na tenei tuahua e tika ai te kōrero, kia kaua e taikaha ngā mahi wehe i ngā kotiro me ngā tamatane, i ngā taipakeke me ngā kōhungahunga hoki. Ano te wa e tika ana mo te mahi wehe i runga i te pakeke o ngā tamariki. Ano te wa e tika ana kia mahi whānau rātou. Otira, kia riro ma ngā tamariki pakeke e arataki ngā tamariki kohungahunga.

5.10 He mea tino nui te wāhi ako hei whakaohooho i te wairua o te tamaiti ki āna mahi whakaako. Nō reira, kia kikii tonu te kura i ngā mea whakaihihi i a ia, i ngā mea pupuri hoki i te hā o te ao Māori. Me whakawhānui hoki tōna wāhi ako ki ngā marae, ki ngā ngahere, ki waenga parae, ki te taha moana, ki ngā wharepukapuka, whare taonga me ērā atu whare whāngai i te puna o te mōhio.